به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیاد ملی نخبگان  به نقل از خبرگزاری  ایسنا،   رییس‌ جمهوری اخیرا در دیدار با مدال‌ آوران المپیادهای علمی کشوری و جهانی، از دستگاه‌ های دارای مسؤولیت در حوزه نخبگان خواسته است تا ضمن افزایش تعاملات با یکدیگر، زمینه جذب، اشتغال، رشد و شکوفایی نخبگان را بیش از پیش فراهم کنند. بنیاد ملی نخبگان یکی از نهادهایی است که به منظور برنامه‌ ریزی و سیاستگذاری برای شناسایی، هدایت، حمایت مادی و معنوی نخبگان، جذب، حفظ و به‌ کارگیری و پشتیبانی از آنان ایجاد شده است. در همین رابطه  دکتر ناصر باقری‌ مقدم، قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در گفت‌ وگویی با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)   به تشریح برخی اقدامات این نهاد برای حمایت از نخبگان در کشور پرداخته است.

دکتر ناصر باقری‌ مقدم در گفت‌ وگو با ایسنا  با بیان اینکه مهاجرت نخبگان وجود دارد، گفت: این امر قابل کتمان نیست و ما بررسی‌ هایی انجام دادیم که ببینیم دلایل خروج نخبگان از کشور چیست و این بررسی‌ ها نشان داد که عمده دلایل آن  «تصور آینده» و «نبود شغل»   مناسب و همچنین فراهم نبودن زیر ساخت‌ های زندگی بوده است.

وی با بیان اینکه در درجات پایین‌ تر دلایل دیگر را به دست آوردیم، اظهار کرد: ولی اگر به طور دقیق این دلایل را مورد بررسی قرار دهیم، اغلب نخبگان یا به دلیل عدم اشتغال مناسب و آینده کاری مشخص و یا به دلیل عدم توانایی برای معیشت آنها به ویژه در شهرهای بزرگ از کشور مهاجرت می‌ کنند.

باقری مقدم با بیان اینکه در این زمینه چندین اقدام را در بنیاد ملی نخبگان اجرایی کردیم، یادآور شد: برخی از برنامه‌ ها از سال‌ های قبل اجرایی شده که یکی از آنها جذب نخبگان داخل کشور و یا نخبگانی که به کشور بازگشته‌ اند در دانشگاه‌ ها به عنوان عضو هیات علمی است. ولی از آنجایی که ظرفیت پذیرش این افراد به عنوان عضو هیات علمی، محدود است؛ از این رو ظرفیت محدودی به این افراد اختصاص داده شده است.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، اضافه کرد: استراتژی دومی که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در پیش گرفته، ایجاد شرکت‌ های دانش‌ بنیان است که در این راستا بیش از ۷ هزار شرکت در ۱۰ سال گذشته از سوی این معاونت در کشور تائید شده است.

وی با بیان اینکه شرکت‌ های دانش‌ بنیان محمل کار و جذب نخبگان در کشور محسوب می‌ شوند، اظهار کرد: ولی این شرکت‌ ها نیز ظرفیت کمی برای جذب نخبگان دارند؛ چرا که اینها شرکت‌ های عمدتاً کوچک با ظرفیت جذب پایین هستند.

باقری با بیان اینکه بر این اساس ما دو اقدام را در دستور کار خود قرار دادیم، ادامه داد: ما مشاهده کردیم که اشتغال در کشور بنا بر دلایل مختلف در بخش شرکت‌ های بزرگ دولتی و صنعتی و دستگاه‌ های اجرایی متمرکز است؛ به گونه‌ ای که ۸۵ تا ۹۰ درصد از اقتصاد کشور کماکان در اختیار دولت، دستگاه‌ های دولتی و شرکت‌ های دولتی و همچنین شرکت‌ های عمومی دولتی است، ضمن آنکه بودجه اغلب صنایع کشور متصل به اعتبارات دولتی است؛ از این رو مصوبه‌ ای را با عنوان «جذب و به کارگیری استعدادهای برتر و نخبگان در دستگاه‌ های اجرایی کشور» در این زمینه داریم.

وی با بیان اینکه تصور ما بر این است که ظرفیت جذب همه نخبگان در دستگاه‌ های دولتی وجود دارد، در این باره خاطر نشان کرد:   بر اساس برآوردهای ما، حدود ۳۰۰ شرکت دولتی و حدود ۸ هزار مؤسسه و نهاد عمومی غیر دولتی و ۱۷ وزارتخانه در کشور وجود دارند که می‌ توانند استعدادهای برتر و نخبگان را هم در حوزه مدیریت جذب کنند و هم در حوزه اشتغال.

آمارهای قابل تأمل دکتری و ارشد برای کسب شغل

باقری ادامه داد: از این رو، از ابتدای سال جاری شیوه‌ نامه‌ ای ذیل آیین‌ نامه‌ این قانون با همکاری سازمان امور استخدامی تدوین کردیم که به تصویب رسید و بر این اساس سامانه‌ ای را بر روی سامانه اصلی بنیاد ملی نخبگان راه‌ اندازی کردیم و از همه افرادی که دارای استعداد و یا توان نخبگی هستند، دعوت می‌ کنیم تا فرم‌ های مربوط را به این سامانه را تکمیل کنند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، با بیان اینکه این سامانه توانمندی‌ های تحصیلی، مهارتی و فناوری، اجرایی، پژوهشی و غیره را مورد پرسش قرار می‌ دهد، یادآور شد: در اولین گام حدود ۲۲۰۰ نفر در این سامانه ثبت نام کردند که نزدیک به ۱۴۰۰ نفر از آنها دارای مدرک دکتری و مابقی دارای مدرک کارشناسی ارشد هستند.

وی با بیان اینکه این افراد عمدتاً از دانشگاه‌ های تهران، صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت، اصفهان و تبریز هستند، گفت: این عدد ۱۴۰۰ نفر نشان می‌ دهد که سهم بالایی از دانش‌ آموختگان کشور، اشتغال مناسبی ندارند و ما در گام اول این برنامه تلاش کردیم که ۱۰ درصد از این افراد به صورت پایلوت انتخاب کنیم و این افراد وارد دوره توانمندسازی برای فراگیری اموری چون مدیریت و امور اداری می‌ شوند و قرار است این افراد از طریق سازمان اداری و استخدامی به دستگاه‌ های اجرایی برای جذب، معرفی شوند.

باقری در پاسخ به این نکته که این افراد منتخب نباید در آزمون استخدامی شرکت کنند، توضیح داد: بر اساس آیین‌ نامه تدوین شده برای این افراد آزمون استخدامی جداگانه‌ ای برگزار می‌ شود. بر این اساس این افراد در سال اول به صورت قراردادی وارد دستگاه‌ های دولتی می‌ شوند و بعد از اینکه آزمون را پاس کردند و بر اساس عملکرد آنها در یک سال گذشته، قرار یک ساله آنها تبدیل به قراردادهای پیمانی و رسمی خواهد شد.

وی تاکید کرد: از این طریق بنیاد ملی نخبگان ظرفیت نخبگانی را به کشور معرفی کرده و این دستگاه‌ های اجرایی هستند که باید درهای خود را به روی این افراد نخبه باز کنند. کل نخبگانی که قرار است در این فرایند به دستگاه اجرایی وارد شوند، چند هزار نفر بیشتر نیستند، ولی لازم است دستگاه‌ های اجرایی جذب این افراد را طالب باشند و مقاومت نکنند.

باقری مقدم تاکید کرد: اگر دستگاه‌ های اجرایی در این زمینه همکاری کنند، جلوی بخش عمده‌ ای از مهاجرت نخبگان به دلیل عدم اشتغال گرفته می‌ شود؛ چرا که اگر این افراد در کشور شغل داشته باشند، هرگز از کشور مهاجرت نخواهند کرد.

وی با اشاره به اقدامات بنیاد ملی نخبگان برای اجرایی شدن این آیین‌ نامه، گفت: برای این منظور ما به طور مرتب نامه‌ هایی را به دستگاه‌ های اجرایی ارسال می‌ کنیم تا گزارش‌ هایی از جذب نخبگان به ما ارسال کنند و از سوی دیگر سامانه‌ ای را راه‌ اندازی کردیم تا تعداد نخبگانی را که در دستگاه‌ های دولتی جذب شده‌ اند، به مسؤولان و مردم گزارش دهیم.

باقری مقدم، با تاکید بر اینکه حل مشکلات نخبگانی کشور در گرو همکاری همه دستگاه‌ ها است، یادآور شد: اقدام دیگر ما  بحث تامین مسکن  است، برای نخبگانی است که شغل و سطح تحصیلات بالا دارند و هیات علمی هستند و توانایی عملی بالایی دارند؛ برای این افراد در خارج از کشور، حقوق و مزایای قابل توجهی اعطا می‌ شود.

وی اضافه کرد: ما به این نتیجه رسیدیم که مشکل اصلی این دسته از افراد شغل نیست، بلکه مشکل  مسکن  است، به ویژه در شهرهای بزرگ. استادیاری که در دانشگاه شریف استخدام می‌ شود، حقوق بین ۱۳ تا ۱۵ میلیون تومان دارد.

فرمول خانه‌ دار شدن نخبگان

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه  اهتمام دولت سیزدهم، خانه‌ دار کردن مردم است، ادامه داد: بر این اساس ما  طرح مسکن نخبگان  را ارائه کردیم. ما مشاهده کردیم که بسیاری از دانشگاه‌ ها دارای اراضی هستند و اگر زمین آنها را در اختیار بنیاد ملی نخبگان قرار دهند، ما با تامین اعتبارات ساخت، برای نخبگان اعضای هیات علمی و صاحبان شرکت‌ های دانش‌ بنیان که اشتغال مشکل اصلی آنها نیست، مسکن تامین می‌ کنیم.

وی در خصوص  ساز و کارهای اجرای طرح مسکن نخبگان،   توضیح داد:   در طرح کلی ما هنوز جزئیات مشخص نشده است، ولی حدود ۷۰ درصد قیمت ساختمان مسکن مربوط به زمین آن می‌ شود، از این رو اگر دانشگاه‌ ها اراضی خود را در اختیار این طرح قرار دهند، کمک بزرگی به نخبگان خواهد شد.

باقری مقدم افزود: بر اساس فرمول اولیه‌ ای که برای این طرح در نظر گرفته شده است، حدود ۵ تا ۱۰ درصد از هزینه ساخت مسکن از سوی نخبگان تامین می‌ شود و مابقی آن از سوی بنیاد ملی نخبگان از محل اعتبارات دولتی تامین خواهد شد و این مسکن را در قالب اجاره به شرط تملیک به مدت ۱۵ سال در اختیار نخبگان قرار می‌ دهیم.

باقری‌ مقدم،   لازمه اختصاص اراضی دانشگاه‌ ها به مسکن نخبگان را مصوبه هیات امنای دانشگاه‌ ها دانست و گفت: در دانشگاه صنعتی شریف مصوبه هیات امنا در این زمینه اخذ شده است و از سوی دیگر نیاز به تاییدیه هیات دولت است و از آنجایی که اصل این طرح از سوی رییس‌ جمهوری مطرح شده است، امیدواریم رییس جمهوری در این زمینه کمک کنند.

وی تاکید کرد: علاوه بر اینها ۱۵ طرح دیگر برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان داریم. از جمله آن  همکاری استادیاران جوان در حل مساله کشور در قالب طرح شهید آشتیانی  است. در این راستا ما نیازهای دستگاه‌ ها را دریافت می‌ کنیم و به عنوان طرح پژوهشی به اساتید ارائه می‌ دهیم تا از این طریق احساس مشارکت در حل مشکلات کشور نیز در نخبگان تامین و تقویت شود.

باقری مقدم خاطر نشان کرد: همچنین  کارگروه‌ های نخبگانی را برای همه دستگاه‌ های اجرایی و استانداری‌ ها ایجاد می‌ کنیم  و این موضوع نیز دستور رییس‌ جمهوری است که از سوی دبیر هیات دولت و رییس‌ جمهوری ابلاغ شده است که همه مسؤولان کشور بایستی تیم‌ ها، کارگروه‌ ها و یا اتاق‌ های نخبگانی را داشته باشند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: همچنین بر اساس ابلاغ سازمان امور استخدامی،   همه رؤسای دستگاه‌ های دولتی می‌ توانند تا ۵ نفر از نخبگان را به عنوان مشاور، انتخاب کنند و ما براساس این ابلاغیه در حال معرفی نخبگان و سرآمدان به دستگاه‌ های مختلف هستیم تا به عنوان مشاوران در این دستگاه‌ ها مشغول به کار شوند.

باقری مقدم با بیان اینکه از این طریق مدیران ارشد کشور می‌ توانند تصمیمات با کیفیت‌ تر و منسجم‌ تر اتخاذ کنند، خاطر نشان کرد: مساله اصلی در این زمینه این است که بخشی از نخبگان به دنبال اثرگذاری در کشور هستند؛ چرا که بسیاری از آنها از اینکه در جامعه به آنها توجه نمی‌ کنند، احساس خوبی ندارند و این امر موجب می‌ شود که ما این افراد را از دست بدهیم.