تفکر سیستمی نوعی نگاه به جهان هستی و پدیده‌های آن است. این شیوه تفکر، روش‌شناسی مؤثری را برای سیستم‌های اجتماعی فرهنگی در محیط آکنده از آشفتگی و پیچیدگی ارائه می‌دهد. در تفکر سیستمی، صرفاٌ به اجزاء و جزئیات یک سیستم نگاه نمی‌شود بلکه چگونگی تعامل بین اجزاء و نیز برهم‌کنش اجزاء و محیط بررسی می‌شود. موانع و عواملی سبب می‌شود انسان‌ها از تفکر سیستمی دور شوند.

در ابتدای این کارگاه؛ وطن خواه مدرس کارگاه به تشریح ویژگی های سیستم پرداخت و گفت: وقتی دو یا چند المان در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و مجموعه‌ی آنها – از دید ما – هویت پیدا می‌کند می‌توانیم بگوییم یک سیستم به وجود آمده است.

وی یادآور شد: بسیاری از راه‌حل‌های غیرسیستمی از آنجا ناشی می‌شوند که ما مرزهای سیستم خود را بسیار محدود تعریف می‌کنیم.

وطن خواه تصریح کرد: هدف یک سیستم، آن چیزی است که سیستم واقعاً تعقیب می‌کند و با مشاهده‌ی رفتار سیستم مشخص می‌شود و نه ادعاهای آن.

وی ضمن تعریف نقاط اهرمی، نقاط کلیدی و نقاط مرزی در سیستمها ادامه داد: «بخش‌های کلیدی» در زندگی شما، در سازمان شما، در کشور شما، در محصولات شما و در هر سیستمی، بخش‌هایی هستند که سیستم حول آنها شکل گرفته و به وجود آمده.

وطن خواه، تکرار دائمی یک مشکل (حتی با رفع علت‌های ظاهری آن)، جابجایی دائمی مشکل از جایی به جای دیگر یا از زمانی به زمان دیگر و بروز مشکل در کل سیستم بدون مشاهده‌ی مشکل در تک تک اجزاء بعنوان مشکلات سیستمی نام برد.

وی ادامه داد: فراموش کردن روندها در تحلیل سیستمها دو نتیجه‌ی تلخ دارد: نتیجه‌ اول:   سهم خودمان را در تولید و هدایت روند فراموش می‌کنیم و سهم رویدادهای تصادفی را بیشتر می‌بینیم  و نتیجه دوم:  ممکن است نقش انسانها را پررنگ‌ تر از سیستم ها ببینیم .